In de kranten uitgebreide aandacht voor de bij het Holland Festival vertrekkende Pierre Audi. In een interview met Peter van der Lint (Trouw, 31 mei) kijkt hij terug op tien jaar HF. Het was continu ‘financieel en artistiek koorddansen’. Audi’s liefde voor festivals zat er al vroeg in, en zal nooit vervagen. Als kind al, voelde hij de opwinding wanneer hij werd meegenomen naar het Baalbek Festival in Libanon. ‘De reuring van een festival, waar soms maar één uitvoering van een voorstelling is – als je die mist, dan mis je wat. Er is geen tweede kans. Dat gevoel!’ Wat hem betreft had het vertrek nog vier jaar uitgesteld mogen worden, maar het bestuur van het festival besliste anders. In verband met de kunstenplansystematiek was een instapmoment voor de nieuwe directeur Ruth Mackenzie nu wenselijk.
Over de aftrap van het HF 2014, Vortex temporum vertelt Audi: ‘We openen dit festival niet met een klap, maar met een heel stille voorstelling. De muziek van Gérard Grisey, de basis voor deze dansproductie van Anna Teresa De Keersmaeker, achtervolgt me al mijn hele leven. Grisey, een soort broer van mijn lievelingscomponist Claude Vivier, schreef muziek die als het ware onderdeel van zijn lichaam is. Een artistiek statement waarin bewezen wordt dat moderne muziek niet altijd een intellectuele oefening hoeft te zijn.’
Annette Embrechts van de Volkskrant (30 mei, ***) zag Vortex temporum al op 29/04 in het Théâtre de la Ville in Parijs. Met deze voorstelling nodigt Audi zijn publiek in haar optiek uit ‘op de specialistische afdeling research. […] Dit complexe artistiek onderzoek is vooral interessant vanwege de relatie tussen dans en spectrale muziek, tussen cirkels en de werking van tijd, en tussen beweging en de ordening van ruimte. Wie zich minder op zijn plek voelt, kan na een uur al weer netwerken op de openingsborrel. [...] Alles is tot in detail uitgedacht en komt samen als in een grote zucht van de tijd. Een fijn geweven voorstelling, voor fijnproevers. Het samentrekken, vertragen, uitdijen en harmoniëren van de tijd, belichaamd in klanken en gebaren van zes muzikanten en bewegingen van zeven dansers. Heel bedachtzaam, heel behoedzaam. Maar ook een beetje droog en cerebraal.’
In Het Parool (2 juni, ****) betoont dansrecensent Jacq. Algra zich meer onder de indruk. Zij beschrijft de indeling van de voorstelling, eerst met alleen musici, dan met alleen dansers zonder muziek, dan dansers en musici samen. ‘Aan het slot bewegen de musici zich naar de achterste strook van het podium en treedt de dans letterlijk op de voorgrond. Door de exact gelijke stops weten we dat deze dertien performers zich elk moment bewust zijn van elkaar. Die tableaus in stilte zijn als tijd die zich openvouwt tussen alle klank en beweging. Extra tijd, hier en nu aan ons gegeven. Adembenemend mooi.’
Francine van der Wiel (NRC 2 juni, ****): ‘De variatie in bewegingssequenties en ruimtelijk contrapunt blijft achter bij de rijkdom van Grisey’s kwinkelerende, knarsende, hamerende, zuchtende, piepende, bassende, jankende, gierende, brommende, snerpende, ademende – et cetera, et cetera – klankweefsel, en het consequente optrekken in dynamiek gaat na verloop van tijd een beetje vervelen. Maar het is razend knap dat De Keersmaeker erin slaagt haar antwoord op deze toch lastige muziek een suggestie van vanzelfsprekendheid mee te geven.'
Lees ook de recensie van Floris Solleveld op Muziekvan.nu.
Nog te zien op 4 juni.
In de Volkskrant van 30 mei interviewen Guido van Oorschot en Nell Westerlaken P.F. Thomése, schrijver en librettist van de Holland Festival-productie Laika. Gevraagd naar de kenmerken van een goed libretto meent hij ‘Operatekst moet niet te mooiig zijn’ en een karakter moet er in een libretto ‘meteen staan’. In het verenigen van ernst en het burleske en hun gemeenschappelijke bron van inspiratie Mozart vonden componist Martijn Padding en Thomése elkaar. De opera neemt de vluchtige wereld van de televisie en meer specifiek de talkshow op de hak. Waarom? ‘Ze pretenderen de werkelijkheid weer te geven. Gordijnen dicht, kastje aan: als je elke dag maar naar ze kijkt, blijf je bij met wat er in de wereld gebeurt. De tv-werkelijkheid lijkt al gauw echter dan de werkelijkheid die je deelt met buren of vrienden. Kijkers raken gevangen in die illusie. Wie naar de opera gaat, wéét tenminste dat hij wordt bedrogen.’ DWDD was niet geïnteresseerd in een item over Laika. ‘Ze hebben iets gemist. Bariton Thomas Oliemans had met plezier gezongen vanaf de stoel van Matthijs van Nieuwkerk. “Ik haat deze studio / dit dagelijks verraad.” Waarna Matthijs zijn volgende gast had mogen introduceren.’ In NRC (28 mei) een kort interview met Leonie Meijer, 12 jaar, groep 8 van de basisschool, die in de opera de rol van het hondje Laika zingt. Ze werd uit 25 auditerenden gekozen voor de rol. ‘Laika zingt wonderlijke teksten', vindt Leonie. Zoals 'soms geloof ik dat wij al dood zijn, dat wij dit dromen in onze herinnering.' En: 'Een mens is net een dier. Hij zoekt het ginder en vindt het hier.' Maar niet alles is zo moeilijk, want soms is haar tekst ook gewoon ,'woe-hoef '.
Ron Rijghard blikte op 30 mei in NRC Handelsblad vooruit op de nieuwe voorstelling Woyzeck van Project Wildeman en Silbersee (voorheen VOCAALLAB). In een nieuwe versie van het verhaal dat bekend werd door het toneelstuk van Georg Büchner (1837) en de daarop gebaseerde opera van Alban Berg, gaat het om de aan wanen leidende Woyzeck die uiteindelijk zijn vriendin Marie vermoordt. De muziek van de voorstelling beweegt zich volgens artistiek leider van Silbersee Romain Bischoff tussen beukende beats en lieflijke liedjes en aria’s. Wildeman Robin Block wil dat ‘woorden, muziek en beweging één taal worden, waarbij we woorden bijna uitkotsen en de tonen door je heen zinderen’. ‘Een waanopera'.
t/m 13 juli te zien, o.a. op Oerol en het Over het IJ-festival.
Merlijn Kerkhof recenseert het locatieproject Orfeo Underground van Holland Opera, in regie van Joke Holboom (NRC 2 juni, ***). De locatie, een parkeergarage in Amersfoort, heeft zo z’n voors en tegens. ‘Op het trouwfeest wordt het bruidspaar in een witte Amerikaanse slee binnengereden. Muzikaal is dit minder geslaagd. Bezoekers horen de vocalisten (van wisselend niveau) door koptelefoons die worden uitgedeeld. Het barokconsort wordt begeleid door een dj die een pompende, zeurderige beat inzet.’ Alles behalve een ‘gewone’ Orfeo dus. Ook is er ‘muziek van Monteverdi toegevoegd die niet uit de opera komt, zoals de Lamento della ninfa.’ Fijne bijkomstigheid is een intermezzo van gitarist Eric Vaarzon Morel, waarop Jenia Kasatkina (Euridice) verleidelijk flamenco danst. Het inzetten van een verteller om de gebeurtenissen in het verhaal nader te verklaren kan de indruk van een ‘rommelige regie’ niet wegnemen.
Haro Kraak schetste in de Volkskrant (31 mei) de sfeer van een feestje in Het Concertgebouw, georganiseerd ter ere van het boek ‘Van Bach tot Bernstein’ met een hoofdrol voor de auteurs Arie Boomsma en Thierry Baudet. ‘De mannen, bevriend via de operaclub, delen de neiging om “cultuur toegankelijk te maken voor een groot publiek”. De missionarissen hekelen de “geformaliseerde concertcultuur” en sporen het publiek aan te joelen of op te staan als ze dat willen - niets is te gek.’ Ofschoon Kraak ‘De Bijlmer’ en ‘de Polder’ nog niet direct in Het Concertgebouw ziet zitten is de opkomst bemoedigend: ‘er zijn opgemaakte meisjes met naaldhakken en cocktailjurkjes, en onopgemaakte meisjes in All Stars en spijkerbroeken [...] Ook Mona Keijzer, Tweede Kamerlid van het CDA, zit in de zaal en toont zich enthousiast op Twitter.’
Guido van Oorschot gaf op 28 mei in de Volkskrant vier sterren aan de orkestsuite Lemminkäinen van Sibelius, opgenomen door het Lahti Symphony Orchestra onder leiding van Osmo Vänskä: ‘vlak de leepheid niet uit waarmee Sibelius schakelt en schaakt met korte motieven. Samen verklaren ze wellicht de veelgeroemde “natuurkracht” van zijn muziek: alles tiert op oeroude geologische lagen.’