In de klassieke muziek is de partituur nog altijd leidraad. Ondanks experimenten in de 20e eeuw spelen de meeste musici vandaag de dag precies wat er staat. Maar waarom zou je een partituur van begin tot eind uitvoeren? Bij Project 128 -128 beats per minuut kruipen Looptail en Amsterdam Collage Ensemble (ACE) in de huid van de dj en bepalen zelf welke delen van de muziek aan bod komen.
‘De aanpak van de componist moet flexibel zijn, het kan maar zo dat het ensemble niet het hele stuk speelt.’ Daarnaast wordt de compositie niet als een voltooid stuk gezien, maar als ‘materiaal dat uitvoerenden en componisten samen afronden en tot onderdeel van een evenement maken’, vertelt artistiek leider en componist Yu Oda. De stukken worden aan elkaar gelijmd en met eerdere werken gemixt, er wordt geïmproviseerd en techno, house en popmuziek worden toegevoegd aan het geheel. Tijdens een uitvoering zijn veel dingen mogelijk, er is maar één voorwaarde: alles moet 128 beats per minuut zijn.
Een componist voorstellen om zijn muziek maar gedeeltelijk te spelen is nogal ongebruikelijk. Toch is zo’n flexibele uitvoering van de noten buiten de klassieke muziek niet ongewoon. Jazzmuzikanten improviseren op gegeven schema’s en thema’s, of spreken soms nog liever helemaal niks af; en een popliedje kan live heel anders klinken dan de studioversie.
In Project 128 nemen de ensembles de rol aan van dj, ook die knipt, plakt en combineert verschillende stukken muziek - vaak niet zijn eigen noten - tot een nieuw geheel. Een dj draait niet alleen maar plaatjes, maar plaatst de muziek in een eigen context. Kunstenaar/componist/dj Christian Marclay bijvoorbeeld, gebruikt andermans muziek en bouwt daarmee een nieuwe structuur. Op de cd More Encores legde hij meerdere platen van dezelfde muzikant, bijvoorbeeld van Frédéric Chopin, tegelijkertijd naast elkaar op vier draaitafels. Voor het stuk ‘John Cage’ brak hij zelfs diens platen doormidden om ze vervolgens als een nieuw exemplaar weer aan elkaar te lijmen. Zo genereert bestaand materiaal nieuwe muziek, melodieën buitelen over elkaar heen, er klinken vreemde modulaties en contrasterende elementen blijken soms erg goed op elkaar aan te sluiten. Ouder en niet altijd herkenbaar materiaal krijgt een nieuwe, vaak verrassende, muzikale betekenis.
De ensembles vroegen een reeks jonge componisten – onder andere Andys Skordis, James Oldham en Luke Deane – om stukken voor het project te schrijven. De flexibele aanpak die van de componisten wordt gevraagd, levert een nauwe samenwerking op tussen uitvoerenden en componist. Hoewel het componeren voor Skordis vertrouwd aanvoelde riep de samenwerking ook herinneringen op uit zijn jeugd toen hij ‘veel met analoge effecten en constante beats werkte, op zoek naar muziek die je beweegt, in plaats van muziek die alleen je geest raakt. Het voelde alsof ik een band van negen mensen had waar iedereen componist was en ik de producer, degene die in de studio zit, luistert en aanwijzingen geeft… Ik heb me goed vermaakt!’
http://soundcloud.com/pscloo/andys-mantra
http://soundcloud.com/pscloo/andysmantra2
De intensieve samenwerking tussen componisten en muzikanten is een doelstelling van de Stichting Earvision, waarin Looptail en ACE zijn verenigd. De stichting biedt nog onbekende componisten een platform voor experimenten. Daarnaast zoeken de musici nieuwe manieren van communicatie met het publiek. Ze proberen met verrassende projecten op nieuwe locaties zowel de luisteraar als zichzelf van de bekende weg af te brengen. ‘Project 128’ leent zich daar perfect voor, het is niet zozeer een concert, eerder een ‘event’ of een ‘party’ zegt Oda.
Terwijl de musici een nieuwe uitdaging aangaan hoeft het publiek niet verplicht stil te zitten maar is het vrij om te luisteren, te dansen, te praten, of een combinatie van de drie.
https://soundcloud.com/odayu21/sketch-aoki-bulsink
‘Project 128’ wil niet alleen het componeren en uitvoeren in de hedendaagse klassieke muziek dichter bij elkaar brengen, maar ook de relatie tussen publiek en musici versterken. Deze jonge ensembles rammelen aan de deuren van een ouderwetse concertpraktijk, of eerder beuken, met 128 slagen per minuut.
Project 128 - 128 beats per minuut
Looptail en Amsterdam Collage Ensemble
woensdag 5/6, 20:00 uur, Maarten Lutherkerk Amsterdam
zaterdag 12/10 23:00 uur, Studio/K Amsterdam