Vrije, ongehoorde klanken met een diepgewortelde modale traditie, dat klinkt als een contradictio in terminis, maar het zit in het DNA van Baraná. Baraná is een Turkse term voor ontmoeting - een samenkomen van zowel Turkse volksmuziek met jazz en impro als van muzikanten. In tien jaar tijd hebben Behsat Üvez (zang, saz, percussie) en Steven Kamperman (altklarinet, sopraansax) veelvuldig met gastmusici gewerkt, die ze steeds weer op een nieuw spoor hebben gezet. Afgelopen zaterdagavond, gedurende de tweede editie van het Baraná Wereldjazz Festival in Rasa, Utrecht, werd de vorig jaar overleden Behsat Üvez op imposante wijze herdacht.
DNA
Het Rosinante Trio opende de tweede avond van het festival met de première van het stuk DNA, gecomponeerd door Kamperman. Het is een persoonlijk eerbetoon aan zijn Turkse zielsverwant. DNA verwijst naar de onstuimige levensvreugde van Üvez, maar ook naar de kanker waaraan hij is gestorven. Het stuk bestaat uit vier delen, met een leidend motief dat per deel verandert. De delen zijn als de bouwstenen van een zich steeds vernieuwende DNA-reeks. In het eerste deel wordt het intense verdriet van Kamperman prachtig verklankt, melancholisch en soms wrang. In het tweede deel slaan de strijkers met hun strijkstokken op het instrument en spelen een beetje onwennig een complex ritme. Het derde deel doet bij vlagen aan Stravinsky denken. De bouwstenen komen in het vierde deel samen en blijken niet meer te passen, een onvermijdelijk einde volgt. In de epiloog wordt volgens de Baranátraditie een vrolijke halay (Turkse dans) gespeeld. Het is een ode aan het leven.
Het Rosaninte Trio: Jeffrey Bruinsma (viool), Hyke Bandsma (altviool) en Joris van Haaften (cello).
Horizon
Het Horizon Trio is een post-Baranáproject van Steven Kamperman samen met de Roemeense gitarist en violist George Dumitriu en de Turkse zangeres Sanem Kalfa. Ook zij gebruiken elementen uit Turkse en Europese volksmuziek als bouwstenen voor een geheel eigen stijl, die zowel speels als complex is, soms verstild en soms duizelingwekkend druk. Wat meteen opvalt is Kalfa’s elastische stem met haar enorme bereik, die zich beweegt van strakke, puntige scats tot fluweelzachte zangmelodieën, perfect buigzaam en precies in de pas met de klarinet. Dit samenspel zorgt af en toe voor een lichte desoriëntatie, vooral in het dynamische titelstuk van hun eerste cd Catch me if you can. De gezongen teksten van de jonge dichter Orhan Günes zijn weemoedig, maar ook luchtig met ludieke titels als Oh where to eat in Istanbul?
Het Horizon Trio: Sanem Kalfa (zang) Steven Kamperman (altklarinet) en George Dumitriu (gitaar en viool)
Horizon Trio in Rasa, foto: Ton Maas
Baraná Orkest
Het was altijd al een droom van Behsat Üvez om een Baraná Big Band op te zetten. Die droom is postuum uitgekomen. Het orkest bestaat uit de muzikanten die bij verschillende Baranáprojecten betrokken zijn geweest, plus de stevige blazers van het Servische Carlama Orkestar. Op deze avond ontbraken cellist Ernst Reijseger en violiste Monique Lansdorp. De hoogtepunten uit tien jaar Baraná zijn effectief voor het orkest gearrangeerd, al duurde de georganiseerde chaos waarin jazz, impro en volksmuziek versmolten soms net iets te lang. Dat gold vooral voor de tweede set, waar twee geweldig virtuoze gitaristen op de voorgrond traden. Met name Jeff Sopacua, die meedeed aan het project Electro Sjamaan, liet zijn gitaar flink scheuren. De mooiste nummers kwamen van het project Sarap (wijn). Tussen de stemmen van Sanem Kalfa en Mehmet Uludag voelde je gewoon de stem van Behsat. Magische momenten! Ook het stuk waar alleen Kalfa zong op een zwaar, bijna treurig accordeonspel van Bart Lelivelt, was ontroerend mooi. In de tweede set schoof de Franse Valentin Glastrier aan, die uit zijn wonderlijke draailier de meest vreemde geluiden kan krijgen. Het Baraná Orkest had een waaier aan emoties: treurnis, weemoed, opwinding en berusting, maar het speelplezier stond voorop.
Baraná Orkest: Steven Kamperman (altklarinet, sopraansax), Sanem Kalfa (zang) Mehmet Uludag (zang, baglama), George Dumitriu (viool), Cengiz Baytemür (ney, kaval, zurna), Paul Weiling (altsax), Akos Laki (tenorsax), Henk Spies ( baritonsax), Stanislav Mitrovic (basklarinet), Bert Lochs (flügelhorn), Kees Adolfsen (trombone), Bart Lelivelt (accordeon), Erman Dirikcan (gitaar), Jeff Sopacua (gitaar), Meinrad Kneer (contrabas) en Sebastian Demydczuk (drums).