In het kader van het eind september rond De Leeuws 75e verjaardag georganiseerde festival REINBERT haalden vier collega’s herinneringen op aan de tijd dat ze nog zijn leerling waren. Renee Jonker [1958], musiceerde lange tijd als slagwerker met De Leeuw, en is nu coördinator van de Music Master for New Audiences & Innovative Practice aan het Koninklijk Conservatorium.
Hoe heb je Reinbert ontmoet?
‘Reinbert leerde ik kennen toen ik studeerde aan het Koninklijk Conservatorium [KC] begin jaren 80 van de vorige eeuw. Hij dirigeerde daar de ensembles die nieuwe muziek brachten of werk van compositieleerlingen uitvoerden. Maar ik heb Reinbert pas echt goed leren kennen toen twee studiegenoten Le marteau sans maître van Boulez op hun eindexamen wilden uitvoeren. Hij had dat stuk al eerder gedirigeerd maar het was de eerste keer dat hij een dergelijk veeleisend werk met onervaren studenten ging uitvoeren. Ik herinner me een schier eindeloze reeks repetities en een hoop gegil en gesputter. Studenten én Reinbert dreven elkaar tot wanhoop. Uiteindelijk hebben we toch een mooie lezing van het stuk kunnen geven en weet ik zeker dat iedereen er ongelofelijk veel van heeft opgestoken. Kort daarop werd ik gevraagd als slagwerker annex roadie mee te gaan op een tournee met een ensemble dat jaarlijks onder zijn leiding naar Italië reisde voor concerten met hedendaagse muziek. Toen is ook onze vriendschap ontstaan.’
Mij staat de première van De Tijd van Louis Andriessen nog voor ogen, bij de opening van het nieuwe gebouw. Reinbert die in zijn worsteling met de materie nogal eens uit het oog verloor dat hij 'maar' met conservatoriumleerlingen te maken had. In die tijd is ook het beeld ontstaan van altijd wel een paar vioolmeisjes die huilend wegliepen uit de repetities. Het idee dat je kalm een stuk in de steigers zet, is hem tot op heden vreemd. Hij gaat er direct vol in en vanaf de eerste repetitie staat alles op scherp. Dat is soms even schrikken voor een gepamperde conservatoriumstudent. Maar aan de andere kant, de ervaring om met iemand te werken die zo bezeten is van muziek als Reinbert, lijkt mij vormender dan welke nette uitvoering van standaard repertoire dan ook.’
Speelde Reinbert een belangrijke rol bij de Componistenprojecten aan het KC?
‘Het grote Stockhausen project begin jaren 80 heeft hij bewust 'overgeslagen'. Gezien de reputatie van Stockhausen die toen als uiterst autoritair bekend stond, voelde hij niet voor een samenwerking. Bovendien had Stockhausen toen net een aantal controversiële werken geschreven waar Reinbert, die vooral de vroege werken van deze componist bewonderde en in Nederland verdedigd had, helemaal niets van moest hebben. Overigens kwam het later wel tot een samenwerking bij de uitvoering van Gruppen waar Stockhausen toen zeer mee ingenomen was.
Heel anders was het bij de projecten met Mauricio Kagel, Olivier Messiaen, György Ligeti en György Kurtág. Hieruit zijn niet alleen vriendschappen voor het leven ontstaan met deze componisten, ze boden Reinbert ook de kans om met grote orkestformaties te werken en zich in hele oeuvres te verdiepen. Ook dat is typisch Reinbert. Als hij een componist eenmaal bewondert, wil hij elke noot uitvoeren die maar door die man of vrouw op papier is gezet.’
Wat is de belangrijkste les die je van hem geleerd hebt?
‘Dat je je op het podium onvoorwaardelijk hebt in te zetten in dienst van de muziek die je op dat moment speelt.’
De overige interviews met Heleen Hulst, Susanne van Els en Wim Vos zijn te lezen in het online Festivalmagazine REINBERT. Kijk hier voor alle concerten en bijeenkomsten van het festival, in Den Haag en Amsterdam.